Merkez Bankası, mal ve hizmet fiyatlarının istikrarlı olması için çalışır. Merkez Bankasının ekonomik büyüme ve toplumsal refah için yapabileceği en büyük katkı fiyat istikrarını sağlamaktır.
Banka, bu amaca ulaşmak için nasıl bir para politikası izleyeceğine kendisi karar verir ve hangi araçları kullanacağını doğrudan kendisi belirler. Bu durum Merkez Bankasının araç bağımsızlığına sahip olduğu anlamına gelir.
Merkez Bankası, fiyat istikrarını sağlamak için kısa vadeli faiz oranlarını kullanır. Kısa vadeli faiz oranları Merkez Bankasının bankalara borç vermek veya gerektiğinde bankalardan borç almak amacıyla kullandığı faiz oranlarıdır. Merkez Bankası, faiz oranlarını değiştirerek para politikasını oluşturur.
Merkez Bankasının kısa vadeli faiz oranlarında değişikliğe gitmesi, bankaların müşterilerine uyguladığı faiz oranlarını etkiler. Örneğin, Merkez Bankasının faiz oranlarında artışa gitmesi halinde, bankalar da müşterilerine uyguladığı faiz oranlarını yükseltir. Bu durum, tasarrufu cazip kılar ama harcama ve yatırım yapmayı daha maliyetli hale getirir. Doğal olarak da mal ve hizmetlere olan talep azalır.
Merkez Bankasının faiz kararı döviz kurları, varlık fiyatları ve beklentileri de etkiler. Merkez Bankası böylece ekonominin gidişatını, yani bir ekonomideki üretim ve tüketim koşullarını etkiler ve fiyatlar genel seviyesini belirler.
Kısa vadeli faiz oranları, Merkez Bankası bünyesindeki Para Politikası Kurulu (PPK) tarafından enflasyonun görünümü dikkate alınarak belirlenir. PPK önceden kamuoyuna duyurulan bir takvimle, yılda sekiz defa toplanır.
Para Politikası Kurulu
(2) Başkan’ın önerisi üzerine müşterek kararla atanan bir üye. Müşterek kararla atanacak üyenin para politikası konusunda çalışmalarının bulunması ve ekonomi, işletme, bankacılık ve finans alanlarından birinde akademik unvana sahip, görevi ile ilgili alanda en az 10 yıl çalışmış, yeterli bilgi ve tecrübeye sahip olması gerekir.
Merkez Bankası fiyat istikrarını sağlarken şeffaf olmaya özen gösterir.
Merkez Bankası aldığı kararların takip edilebilmesi ve anlaşılabilmesi amacıyla, PPK tarafından alınan faiz kararını ve gerekçesini toplantı sonrasında açıklar ve internet sitesinde yayımlar.
Merkez Bankası ayrıca PPK üyelerinin, hangi göstergelere bakarak karar aldıklarını gösteren PPK Toplantı Özeti’ni yayımlar. Bunun yanı sıra, yılda dört kere hazırlanan ve enflasyonun genel görünümünü, enflasyon hedefine ulaşılmasına ilişkin riskleri ve Bankanın enflasyon tahminlerini içeren Enflasyon Raporu’nu yayımlar.
Kaynak: TCMB
